Şirketler yıllık faaliyeti süresince yapmış olduğu ticari çalışmalar sonucunda bir kar elde etmektedir. Her yılın sonunda belirlenen bu net kar üzerinden ortaklar pay alma hakkına sahiptir. İşte bir şirketin yıllık faaliyeti boyunca elde ettiği net kar üzerinden sahip oldukları ortaklık payı doğrultusunda ortakların almış olduğu kar payına temettü ismi verilmektedir.
Ticari amaçla kurulan her bir şirket kar etmek amacı gütmektedir. Temelde kar etmek amacıyla kurulan şirketler belirli paylarda bir ortaklık yapısına sahiptir. Bu ortaklık yapısı şirketler kurulurken şirketin sahip olduğu ödenmiş sermaye adı altında yatırılan paraya göre belirlenmektedir. Her bir ortak koymuş olduğu sermaye oranında yüzdelik dilimde bir ortaklık payına sahip olacaktır. Yıl sonunda tüm masraflar çıktıktan sonra elde edilen net kar üzerinden bu ortaklık payı doğrultusunda hissedarlara kar payı yani temettü dağıtılmaktadır.
Ticari faaliyette bulunan şirketler sermaye yapılarına ve ortak sayılarına göre farklı yapılarda kurulmaktadır. Şahıs şirketi, limited şirket, anonim şirket ya da adi ortaklık olarak faaliyete başlayan şirketlerde temettü dağıtımı şirketin ana sözleşmesinde yer alan maddeler ile kuruluş aşamasında saptanmaktadır. Şirketin her yıl düzenli olarak temettü dağıtıp dağıtmayacağı, dağıtacaksa hangi tarihlerde ve hangi miktarlarda dağıtacağı ana sözleşmede yer almaktadır. Yine düzenli olarak yapılan genel kurul toplantılarında oy çokluğu doğrultusunda temettü dağıtımına ilişkin alınmış olan kararlarda değişiklikler yapılabilmektedir. Dolayısıyla her bir şirketin temettü dağıtımına ilişkin izlemiş olduğu yollar ve almış olduğu kararlar şirket ortakları tarafından belirlenen bir süreçtir.
Temettü nedir ve nasıl alınır diğer araştırma yapan tüm yatırımcılar için yukarıda belirtmiş olduğumuz gibi temettü en basit haliyle kar payı olarak isimlendirilmektedir. Her bir şirketin temettü miktarı yıllık faaliyetlerinin sonucunda dönem sonu bilançolarına göre belirlenmektedir. Temettü hesaplanırken şirketlerin net kârı baz alınmaktadır. Üretim ve hizmet maliyetlerinin dışında tüm vergi ve harçların ödemesi yapıldıktan sonra kalan net kar temettü miktarını göstermektedir. Çok önemli bir ortaklık hakkı olan temettü, şirket hissedarlarına iki farklı şekilde dağıtılmaktadır. Temettüler yat nakit olarak ödenmekte ya da pay senedi olarak dağıtılmaktadır.
Temettü dağıtımı nasıl yapılır
Temettü dağıtımı borsada işlem gören her bir şirketin yapmış olduğu bir faaliyet değildir. Bazı şirketler ilgili dönemlerde bir kere elde etmiş olsa dahi temettü dağıtımı yapmayabilir. Temettü dağıtımı her bir şirketin genel kurul kararı ile almış olduğu bir uygulamadır. Çoğunlukla borsada işlem gören ve her yıl yapmış oldukları temettü dağıtımı ile artık bunu bir gelenek haline getirmiş olan şirketler bulunmaktadır. Ancak her yıl temettü dağıtımı yapıyor olmak ilgili yıl içerisinde de yapılacak anlamına gelmemektedir.
Temettü dağıtımında baz alınan değer şirketlerin yıllık net karıdır. Net kar hesaplanırken vergi vb. tüm ödemeler çıkarılmaktadır. Ve belirlenmiş olan net kar üzerinden tüm ortaklara ortaklık payı oranında temettü dağıtımı yapılmaktadır.
Şirketler temettü dağıtımı yaparken iki farklı yöntem kullanmaktadır. Temettü dağıtımları nakit olarak yapılmakta ya da hisselerin o gün sahip olduğu değer baz alınarak kar payı oranında hisse senedi verilmektedir. Ancak çoğunlukla borsada işlem gören şirketler nakit temettü ödeme yöntemini tercih etmektedir. Hissedarların sahip oldukları hisse payı oranında hak etmiş oldukları temettü miktarı yine şirketlerin belirlemiş olduğu temettü tarihlerinde ödenmektedir.
Temettü dağıtım süreci nasıl işler
Bir yıla ait temettü dağıtımının yapılabilmesi için öncelikli olarak o yılın ticari faaliyetleri sonucunda bilançosunun hazırlanmış olması gerekir. Her yılın sonunda şirketler finansal tablolarını yayınlayarak mevcut kar durumu hakkında hisse sahiplerini bilgilendirmektedir. Eğer söz konusu olan yıl kar ile kapanmışsa, finansal tabloların ve bilançolarını açıklanmasından kısa bir süre sonra şirket yönetim kurulu toplanmaktadır. Bu toplantıda öncelikli olarak mevcut olan net kârı ne şekilde değerlendirileceğine yönelik bir teklif hazırlanmaktadır. Ve yapılan bu teklif gerçekleştirilen olağan genel kurulda görüşülerek bir karara bağlanmaktadır. Alınan karar neticesinde belirlenmiş olan temettü tarihlerinde nakit veya hisse senedi olarak temettü dağılımı sonuçlandırılmaktadır. Eğer şirket o yılı zarar ile kapatmışsa temettü dağıtımı söz konusu olmamaktadır.
Temettü ödemesi kimlere yapılır
Temettü ödemesi şirketlerin faaliyet karlarının ortaklara ortaklık oranında dağıtılması demektir. Bu nedenle bir kişinin temettü ödemesi alabilmesi için borsada işlem gören o şirket üzerinde bir ortaklık payı bulunmalıdır. Borsada hisse senedi aldığınız bir şirket yıllık faaliyet karını ortakları ile paylaşma kararı aldıysa, şirketin belirlemiş olduğu temettü tarihlerinde sizlere de hisse payınız doğrultusunda temettü ödemesi yapılacaktır.
Temettü ödemesinden faydalanabilmeniz için tek ve en önemli kural temettü ödemesinin yapılacağı tarihte hisse sahibi olmanızdır. Temettü tarihinden önce satışa sunmuş olduğunuz hisseler üzerinden temettü ödemesi alma hakkınız bulunmamaktadır. Bu nedenle temettü ödemesinin yapılacağı tarihte Sahip olduğunuz hisse oranı Temettü ödemesinin belirleyici unsurlarından birisidir.
Temettü tarihleri açıklamış olan bir şirketten temettü tarihinden bir gün önce dahi hisse alımı yapıyorsanız o temettü tarihinde yapılacak olan ödemelerde hak sahibi olduğunuzu bilmelisiniz.
Temettü hakkında merak edilenler
Temettü en basit haliyle Ticari faaliyette bulunan her bir şirketin bir yıllık dönem içerisinde elde etmiş olduğu mevcut kar miktarının ortaklara dağıtılmasıdır. Farklı ortaklık yapılarına ve ortak sayısına sahip olan tüm şirketler de temettü dağılımı sahip olunan ortaklık payına göre belirlenmektedir. Her bir ortak şirket için yatırmış olduğu sermaye rakamına göre bir ortaklık payına sahiptir. Ve sahip olduğu ortaklık payı yıl sonu bilançolarında açıklanan net kar üzerinden kar payı alma hakkı sunmaktadır.
Temettü kavramı her ne kadar ticari faaliyette bulunan tüm şirketlerin sözleşmesinde ve işleyişinde bulunuyor olsa da en çok dikkat çeken nokta borsada işlem gören şirketlerdir. Borsada işlem gören şirketler tarafından yapılan temettü dağıtımları hisse senedi sahibi olan her bir yatırımcı için çok önemli bir aşamadır. Borsada işlem gören ve halka arz olmuş büyük şirketler yıl sonu bilançoları itibariyle açıklamış oldukları net kar üzerinden temettü dağıtımı yapmaktadır. Ve borsada işlem gören şirketlerde hisse senedi olan tüm yatırımcılar sahip olduğu hisse payına oranla temettü hakkı almaya sahiptir.
Borsada işlem gören tüm şirketler bir yıllık faaliyetleri tamamlandıktan sonra o yıla ait olan net bilançoları açıklamaktadır. Bu bilançolarda şirketlerin bir yıllık faaliyetleri sonucunda elde etmiş olduğu net karlar tüm yatırımcılara bildirilmektedir. Ve belirlenmiş olan yıllık net kar üzerinden her bir yatırımcı payı oranında temettü yani kar payı almaktadır.
